Η αποδόμηση του κατά Μπένι δημοσίου συμφέροντος

Γράφει ο Σωτήριος Καλαμίτσης

Όλοι γνωρίζουμε ότι οι μικροομολογιούχοι καταστράφηκαν με το περίφημο PSI του Ντέπιουτη, για το οποίο εκείνος επαίρεται λέγοντας ξανά και ξανά ότι δεν έχει ξαναγίνει τέτοιο κούρεμα και με τόση επιτυχία στην ιστορία του πλανήτη.

Επίσης, ξέρουμε ότι έχουν αυτοκτονήσει 17 εκ των καταστραφέντων ομολογιούχων.

Τέλος, ξέρουμε ότι το ΣτΕ απεφάνθη εν Ολομελεία ότι ορθώς έγινε το κούρεμα και απολύτως συνταγματικώς ενόψει του δημοσίου συμφέροντος, το οποίο εξυπηρετήθηκε δι’ αυτού. Ακριβώς όπως και τα Μνημόνια έγιναν για λόγους δημοσίου συμφέροντος, πάντοτε κατά την κρίση του ΣτΕ. Όπως και οι απολύσεις των καθαριστριών έγιναν για λόγους δημοσίου συμφέροντος. Το μόνο που δεν έγινε χάριν του δημοσίου συμφέροντος είναι η περικοπή των αποδοχών δικαστικών και ενστόλων.

Εκείνο που δεν ξέρουμε είναι η μειοψηφία στην απόφαση 1116/2014, με την οποίαν απεφάνθη το ΣτΕ [ψήφοι 22-8] ότι για λόγους δημοσίου συμφέροντος το κούρεμα των μικροομολογιούχων συμβαδίζει με τις συνταγματικές επιταγές και εξυπηρέτησε το δημόσιο συμφέρον.

Ας διαβάσουμε, λοιπόν, τη μειοψηφία οκτώ [8] δικαστών που με ακλόνητα επιχειρήματα αποδομούν τον Ντέπιουτη και το συμφέρον του. Είναι κουραστικό το κείμενο για τους μη νομικούς, αλλ’ αξίζει η προσπάθεια ανάγνωσης. Πρόκειται για τον Αντιπρόεδρο Ν. Σακελλαρίου και τους Συμβούλους Γ. Παπαγεωργίου, Μ. Καραμανώφ, Δ. Αλεξανδρή, Γ. Ποταμιά, Β. Καλαντζή, Μ. Σταματελάτου - Μπεριάτου, με τους οποίους συντάχθηκε και η Πάρεδρος Β. Μόσχου. Απεφάνθησαν, λοιπόν, οι μειοψηφούντες:

«25. Εν όψει δε όλων των προεκτεθέντων, η συμπερίληψη αυτή, η οποία είχε ως συνέπεια την αυτοδίκαιη ακύρωση των τίτλων τούτων, την απόσβεση των εξ αυτών δικαιωμάτων των αιτούντων και την αντικατάστασή τους με νέους τίτλους μικρότερης ονομαστικής αξίας και μακροτέρας λήξεως, παραβιάζει, όπως βασίμως προβάλλεται, τις προμνησθείσες συνταγματικές διατάξεις. Και τούτο: ….. Β) Διότι, παρά την εξαγγελία στην παρ. 11 του άρθρου πρώτου του ίδιου του ν. 4050/2012 ότι οι διατάξεις του άρθρου αυτού «αποσκοπούν στην προστασία υπέρτερου δημοσίου συμφέροντος», δεν προκύπτει ούτε από τις λοιπές ρυθμίσεις του άρθρου αυτού, καθ’ εαυτές, ούτε από τις προσβαλλόμενες πράξεις, ότι με τη συμπερίληψη των ομολόγων των αιτούντων σε αυτές (ρυθμίσεις και πράξεις) εξυπηρετείται το δημόσιο συμφέρον. Πιο συγκεκριμένα: Στην αιτιολογική έκθεση του ν. 4050/2012, αφού γίνεται αναφορά στην ραγδαία επιδείνωση των δημόσιων οικονομικών και στον εντεύθεν αποκλεισμό της χώρας από τις διεθνείς αγορές, στην επιδείνωση της ύφεσης και της αναλογίας του δημοσίου χρέους προς το Α.Ε.Π. και στις επιτακτικές ταμειακές ανάγκες του δημοσίου των αμέσως επομένων ετών, κρίνεται ότι «επιβάλλεται μια ουσιαστική αναδιάταξη του δημοσίου χρέους» ώστε αυτό «να καταστεί βιώσιμο τόσο βραχυπρόθεσμα όσο και μακροπρόθεσμα» (γίνεται δε επίκληση των προπεριγραφεισών αποφάσεων των Συνόδων Κορυφής της Ευρωζώνης περί συμβολής των ιδιωτών επενδυτών «στην επίλυση του προβλήματος βιωσιμότητας του χρέους της Ελλάδας»). Κρίσιμο, όμως, μέγεθος για τη βιωσιμότητα του δημοσίου χρέους δεν αποτελεί το ύψος του δημοσίου χρέους μιας χώρας, καθ’ εαυτό, ως απόλυτο δηλαδή μέγεθος, αλλά, κατά το άρθρο 126 της Σ.Λ.Ε.Ε., η αναλογία αυτού προς το Α.Ε.Π. (στη βελτίωση της οποίας εν προκειμένω αναφέρεται και η δήλωση της Συνόδου κορυφής του Eurogroup της 26.10.2011), όπως επίσης και άλλα ποιοτικά στοιχεία, όπως λ.χ. ο χρόνος εξοφλήσεως των επιμέρους απαιτήσεων που συγκροτούν το δημόσιο χρέος, και συνεπώς η βιωσιμότητα του δημοσίου χρέους, χάριν της οποίας επιχειρείται η αναδιάταξη αυτού με τις συγκεκριμένες ρυθμίσεις, συναρτάται αναγκαίως με την (αυξητική ή έστω ολιγότερο πτωτική) πορεία του Α.Ε.Π. - ζήτημα, όμως, για το οποίο δεν παρέχεται κανένα στοιχείο από τις προπαρασκευαστικές εργασίες του νόμου - καθώς επίσης και με την προθεσμία εξοφλήσεως των τροποποιουμένων ομολόγων, η οποία, όμως, ως προς σημαντικό ποσοστό (το 1/3 περίπου) του ανεξόφλητου κεφαλαίου αυτών (57 δις περίπου) λήγει πολλά έτη μετά το επίμαχο εγχείρημα, μεταξύ των ετών 2020 - 2042 (βλ. το παράρτημα της Π.Υ.Σ. 5/24.2.2012). Εξ άλλου, ολίγους μήνες μετά την δυνάμει του ν. 4050/2012 τροποποίηση τίτλων, το ύψος του δημοσίου χρέους αυξήθηκε εκ νέου κατά 109,1 δισ. ευρώ συνεπεία της παρασχεθείσας νέας δανειακής διευκόλυνσης προς την Ελλάδα και, σύμφωνα με τους οικείους πίνακες της Eurostat, ανήλθε σε ποσοστό 149,2 % του Α.Ε.Π. (δεύτερο τρίμηνο 2012), 151,9% (τρίτο τρίμηνο 2012) και 156,9 % (τέταρτο τρίμηνο 2012), ενώ το πρώτο τρίμηνο του 2013 ανήλθε σε ποσοστό 160,3 % του Α.Ε.Π. με τάση περαιτέρω επιδείνωσης. Περαιτέρω, πρέπει να ληφθεί υπ’ όψιν ότι η ίδια η αιτιολογική έκθεση του νόμου, ως στοιχείο της σοβαρής οικονομικής κρίσεως της χώρας αναφέρει τον υφιστάμενο ήδη προ του ν. 4050/2012 αποκλεισμό της από τις διεθνείς αγορές. Η πρόβλεψη, εν τούτοις, με το άρθρο πρώτο του ν. 4050/2012, κανόνων συλλογικής δράσεως εφαρμοστέων επί τίτλων εκδοθέντων χωρίς τέτοια πρόβλεψη και η εφαρμογή περαιτέρω των κανόνων αυτών με τις προσβαλλόμενες πράξεις έχουν ήδη πλήξει καίρια για το μέλλον την πιστοληπτική ικανότητα της χώρας, και ως εκ τούτου, αντιστρατεύονται ευθέως το δημόσιο συμφέρον, δοθέντος ότι η εφαρμογή κανόνων συλλογικής δράσεως ακόμη και επί ομολόγων εκδοθέντων με σχετική πρόβλεψη (λ.χ. κατά το αγγλικό δίκαιο) χαρακτηρίζεται στις διεθνείς αγορές ως «πιστωτικό γεγονός», ως πιστωτικό δε γεγονός χαρακτηρίστηκε η εν προκειμένω εφαρμογή από την Ελλάδα κανόνων συλλογικής δράσεως επί των επίμαχων ομολόγων που εκδόθηκαν χωρίς τέτοια πρόνοια, όπως προκύπτει από

την απόφαση της 9.3.2012 της Επιτροπής Αποφάσεων του I.S.D.A., στο οποίο αναφέρεται και το Ελληνικό Δημόσιο στο έγγραφο 2/92745/0023Α/8.2.2013 προς το Δικαστήριο. Ειδικότερα δε, η -αποτελούσα και το αντικείμενο της συγκεκριμένης διαφοράς- συμπερίληψη, μεταξύ των τροποποιηθέντων τίτλων, και των ομολόγων εκείνων, των οποίων οι δικαιούχοι (όπως οι αιτούντες) δεν συνήνεσαν στην τροποποίησή τους με τους κανόνες συλλογικής δράσεως του ν. 4050/2012, παραβλάπτει, κατ’ εξοχήν, το δημόσιο συμφέρον, αφού η πιστοληπτική ικανότητα της Χώρας πλήσσεται -και πράγματι επλήγη, κατά τα ανωτέρω- ακριβώς λόγω της συμπεριλήψεως αυτής, της επιβολής, δηλαδή, στους ως άνω δικαιούχους, μέσω των εν λόγω κανόνων, βλαπτικών για τις απαιτήσεις τους αποφάσεων άλλων δανειστών. Τέλος, υπό την εκδοχή ότι η επίμαχη τροποποίηση τίτλων καταλαμβάνει και τα ομόλογα που χορηγήθηκαν δυνάμει του άρθρου 27 του ν. 3867/2010 σε φυσικά ή νομικά πρόσωπα που προμηθεύουν ιατροτεχνολογικό υλικό σε νοσοκομεία προς εξόφληση απαιτήσεών τους έναντι των νοσοκομείων αυτών, η εν λόγω τροποποίηση τίτλων αντιστρατεύεται και τον δημόσιο σκοπό της εύρυθμης λειτουργίας των νοσοκομείων και της προστασίας της δημόσιας υγείας, χάριν της οποίας, κατά την αιτιολογική έκθεση του ανωτέρω νόμου, χορηγήθηκαν στα εν λόγω πρόσωπα τα ομόλογα αυτά. Ομοίως δε, και προκειμένου περί των ομολόγων που κατέχονται από οργανισμούς κοινωνικής ασφάλισης ή άλλα δημόσια νομικά πρόσωπα, η εν λόγω τροποποίηση αντιστρατεύεται τους θαλπομένους από τα ανωτέρω νομικά πρόσωπα δημοσίους σκοπούς….»

Σωτήριος Καλαμίτσης

Επιστήθιος φίλος του γιατρού Γωγούση, σφόδρα δε πιθανόν και ομόκελλος σε φυλακές τύπου Γ΄